Mô hình SWOT là một trong những công cụ đắc lực đối với bất cứ tổ chức hoạt động kinh doanh. Căn cứ vào mô hình SWOT, doanh nghiệp sẽ nhận biết và nắm được những lợi thế, hạn chế, cơ hội cũng như thách thức để giúp hoạt động kinh doanh của mình có thể phát triển một cách nhanh chóng và bền vững.

Để giúp mọi người hiểu rõ về mô hình này, Trust Media đã tổng hợp tất tần tật những thông tin liên quan đến ma trận SWOT trong bài viết dưới đây.

Mục Lục

Mô hình SWOT là gì?

SWOT là cụm từ viết tắt của 4 yếu tố sau:

S – Strengths (Điểm mạnh);
W – Weaknesses (Điểm yếu);
O – Opportunities (Cơ hội);
T – Threats (Thách thức).

Mô hình SWOT là một mô hình được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong quá trình thực hiện phân tích kế hoạch hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp, công ty, tổ chức hay đơn vị nào đó.

Mô hình này được thiết kế để thể hiện được sự tổng quát, trực quan các dữ liệu liên quan đến điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với họ trong tình hình thực tiễn. Cụ thể:

Điểm mạnh, điểm yếu là hai yếu tố thuộc bên trong của doanh nghiệp. Đây đều là những đặc điểm đem đến lợi thế tương đối hoặc bất lợi tương ứng với với những đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp hay tổ chức.
Bên cạnh đó, cơ hội và thách thức là hai yếu tố nằm bên ngoài của doanh nghiệp. Trong đó, cơ hội là yếu tố thuộc môi trường bên ngoài mà các doanh nghiệp có thể tận dụng nhằm mục đích cải thiện hiệu suất kinh doanh như gia tăng doanh thu hay cải thiện tỷ suất sinh lời. Còn thách thức là những yếu tố có thể gây ra các ảnh hưởng tiêu cực cho lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

Phân tích mô hình SWOT là gì?

Phân tích mô hình SWOT hay còn có tên gọi khác là SWOT Analysis là một phương pháp hết sức quan trọng đối với kế hoạch hoạt động kinh doanh cũng như quản lý giúp cho cá nhân hay doanh nghiệp có cái nhìn tổng quát về tình hình của mình thông qua việc xác định những yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng tới sản phẩm, dịch vụ, dự án, doanh nghiệp hay một quyết định cụ thể.

Điểm mạnh: Là những yếu tố độc đáo, tách biệt và vượt trội của doanh nghiệp so với những đối thủ cạnh tranh của mình. Chẳng hạn như công nghệ hiện đại, số lượng khách hàng trung thành, sản phẩm độc đáo, thương hiệu nổi tiếng…
Điểm yếu: Là các yếu tố cản trở quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp một cách tối ưu nhất. Đây là các điểm mà doanh nghiệp cần phải cải tiến, khắc phục nhanh chóng để có thể duy trì được tính cạnh tranh khốc liệt, gay gắt trên thị trường như: thương hiệu chưa lớn, giá cao hơn so với những đối thủ cạnh tranh, sản phẩm bị lỗi, chưa có tiếng nói trên thị trường…
Cơ hội: Là các yếu tố tác động tích cực ở bên ngoài, đem đến cho doanh nghiệp những cơ hội xây dựng chiến lược kinh doanh, phát triển bền vững trên thị trường. VD: Tiềm năng phát triển của thương hiệu hay bán hàng trên những nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok; nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng cao…
Thách thức: Đề cập tới những yếu tố ở thời điểm hiện tại và trong tương lai có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Có thể kể đến như đối thủ cạnh tranh nhiều và mạnh, giá của nguyên vật liệu tăng, xu hướng mua hàng của người tiêu dùng có sự thay đổi liên tục…

Để có góc nhìn rõ hơn về mô hình này, bạn đọc thêm về ứng của của 2 “ông Trùm” lớn TH True Milk và Coca Cola trong bài viết này nhé!

Ý nghĩa của việc sử dụng mô hình SWOT bạn cần nắm

Việc sử dụng mô hình SWOT sẽ mang lại nhiều ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc quản lý cũng như hoạch định chiến lược kinh doanh. Từ đó, giúp cho doanh nghiệp cải thiện được quyết định chiến lược và thực hiện quản lý dễ dàng hơn:

Đánh giá tổng quan: Mô hình này giúp các cá nhân, doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về tình hình hoạt động kinh doanh. Đồng thời, xem xét được những yếu tố trong nội bộ doanh nghiệp và bên ngoài có thể ảnh hưởng đến.
Xác định được điểm mạnh và điểm yếu: Mô hình SWOT giúp doanh nghiệp xác định được điểm mạnh và điểm yếu bên trong doanh nghiệp, biết được vị trí mà họ đang đứng và đâu là điều mà họ có thể tận dụng hay cải thiện.
Tận dụng các cơ hội: Thông việc xác định, phân tích và đánh giá những cơ hội bên ngoài doanh nghiệp, mô hình SWOT giúp cho doanh nghiệp tìm kiếm được cơ hội để mở rộng quy mô và phát triển lâu dài.
Ứng phó với những rủi ro: Mô hình SWOT giúp doanh nghiệp nhận biết những rủi ro tiềm ẩn và xây dựng được kế hoạch xử lý, ứng phó với các thách thức cũng như giảm thiểu tối đa các tác động tiêu cực.
Xây dựng kế hoạch chiến lược: Mô hình này cung cấp nền tảng cho việc xây dựng và phát triển chiến lược. Căn cứ vào những nguồn thông tin lấy được từ việc phân tích mô hình SWOT, các nhà quản lý có thể xác định được chiến lược nào phù hợp nhất để tận dụng sức mạnh của cơ hội, đối phó với những nguy cơ rủi ro tiềm ẩn.
Hỗ trợ đưa ra những quyết định: Mô hình SWOT cung cấp những nguồn thông tin hữu ích để đưa được ra quyết định. Từ đó, doanh nghiệp chọn đưa ra các quyết định có cơ hội và căn cứ trên nguồn dữ liệu, thay vì dựa vào cảm tính hay quyết định đơn thuần dựa vào trực giác.
Theo dõi và đánh giá: Mô hình này không chỉ hữu ích trong quá trình xây dựng kế hoạch mà còn có ích trong việc giám sát, theo dõi cũng như đánh giá mức độ hiệu quả của chiến dịch khi được triển khai. Từ đó, doanh nghiệp có thể đo lường tiến độ của chiến dịch và có sự điều chỉnh phù hợp (nếu cần).

Mô hình SWOT được áp dụng trong lĩnh vực nào?

Hiện nay với sự thông dụng và phổ biến của mô hình SWOT mà bất kể loại hình doanh nghiệp nào, có quy mô hoạt động kinh doanh lớn hay nhỏ hoặc những dự án mang tính chất phức tạp hay đơn giản đều có thể áp dụng mô hình này.

Tuy nhiên, mô hình SWOT sẽ phát huy tối đa hiệu quả khi bạn vận dụng vào những lĩnh vực sau đây:

Hoạch định các chiến lược kinh doanh.
Thảo luận, trình bày và trao đổi các ý tưởng.
Đưa ra quyết định triển khai dự án.
Đầu tư vào thế mạnh.
Giảm thiểu những điểm yếu.
Kiểm soát cũng như xử lý các vấn đề liên quan đến cá nhân: nhân viên, cơ cấu lãnh đạo, tình hình tài chính…

Nguyên tắc khi phân tích mô hình SWOT

Nguyên tắc phân tích SWOT là một hệ thống các quy tắc hay nguyên tắc cơ bản mà doanh nghiệp cần phải tuân theo khi thực hiện quá trình phân tích mô hình này. Điều này sẽ đảm bảo được kết quả sau khi tiến hành phân tích chính xác, cung cấp nhiều thông tin bổ ích giúp đỡ quá trình đưa ra quyết định và phát triển xây dựng chiến lược kinh doanh.

Những nguyên tắc quan trọng khi tiến hành phân tích ma trận SWOT, doanh nghiệp bạn cần phải chú ý:

Tập trung vào mục tiêu: Hãy xác định chính xác mục tiêu hay một vấn đề chi tiết đang phân tích giúp đảm bảo rằng bảng SWOT này sẽ tập trung vào chủ đề quan trọng nhất.
Tích hợp nguồn dữ liệu: Sử dụng dữ liệu và thông tin có mối quan hệ để thực hiện xác định những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp sẽ phải tiến hành thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau.
Khách quan: Hãy cố gắng thực hiện đánh giá một cách chính xác và khách quan nhất. Không nên đánh giá dựa vào cảm tính và không thiên vị.
Phân loại rõ ràng: Xác định cũng như thiện hiện phân loại 1 cách rõ ràng từng điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức để doanh nghiệp có thể nắm bắt tường tận những khía cạnh liên quan đến hoạt động kinh doanh của mình.
Tương tác: Xem xét kỹ lưỡng những phương diện xuất hiện trong mô hình SWOT có sự tương tác với nhau. Từ đó, giúp cho doanh nghiệp có thể xác định được là chiến lược nên kết hợp điểm mạnh với cơ hội cũng như cải thiện điểm yếu và đối phó thách thức.
Sự linh hoạt: Đây là một mô hình động, có nghĩa là có thể thực hiện điều chỉnh nó theo thời gian khi mà tình hình thực tiễn thay đổi. Điều này đòi hỏi người thực hiện phải có sự linh hoạt điều chỉnh chiến lược hợp lý.
Xây dựng một kế hoạch hành động: Căn cứ vào kết quả phân tích mô hình SWOT, phát triển xây dựng một kế hoạch cụ thể để có thể tận dụng điểm mạnh và cơ hội cũng như cải thiện điểm yếu, ứng phó với những thách thức có thể xảy ra.

Ưu, nhược điểm của mô hình SWOT là gì?

Sau đây là những ưu điểm và nhược điểm của mô hình SWOT mà Trust Media tổng hợp được:

Ưu điểm

Không tốn bất cứ một khoản chi phí nào: Doanh nghiệp chỉ cần phải tiêu tốn nhiều công sức và chất xám mà không hề phải bỏ thêm bất cứ một khoản tiền nào cả. Đây chính là một ưu điểm cực kỳ quan trọng của mô hình SWOT, phù hợp với những doanh nghiệp mới “chân ướt chân ráo” bước chân vào thị trường. Bởi vì, doanh nghiệp đó sẽ không phải mất tiền để thuê những chuyên gia mà vẫn có thể tự tìm hiểu, tiến hành thu thập thông tin từ những nguồn khác nhau như mạng internet, người quen và những báo cáo của doanh nghiệp để thực hiện phân tích.
Thu được kết quả quan trọng: Kết quả thu được từ việc phân tích mô hình SWOT vô cùng quan trọng và có thể giúp ích cho tất cả mọi đối tượng khách hàng muốn nắm bắt nhanh chóng về điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của bản thân doanh nghiệp. Kết quả này sẽ là tiền đề để xây dựng những kế hoạch kinh doanh trong tương lai,.
Đột phá ý tưởng độc đáo: Quá trình phân tích mô hình SWOT còn mang đến rất rất nhiều ý tưởng sáng tạo, độc đáo đối với hoạt động kinh doanh. Khi nhìn vào một các tổng quan mọi yếu tố thì bạn có thể nảy ra được các ý tưởng mới mẻ, độc đáo dễ dàng hơn.

Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm kể trên, mô hình SWOT còn tồn tại một số nhược điểm sau đây:

Kết quả phân tích chưa có sự chuyên sâu: Những kết quả được rút ra từ việc phân tích mô hình SWOT thường rất đơn giản. Chính vì thế, các phân tích này sẽ chưa sâu sắc, chưa thể hiện được đầy đủ những khía cạnh có liên quan. Từ đó khiến cho việc đề xuất các giải pháp và thực hiện triển khai đôi khi không mang lại hiệu quả.
Quá trình phân tích mang tính chủ quan: Việc phân tích ma trận SWOT còn có một nhược điểm khá lớn là mang tính chất chủ quan, không cân nhắc tới những yếu tố khách hàng hoặc những vấn đề trong thực tiễn khác. Thỉnh thoảng, người thực hiện phân tích sẽ phân vân hoặc không chắc chắn với các yếu tố mà bản thân mình đưa ra không biết nó có chính xác so với thực tiễn không.
Không đưa ra được hành động cụ thể: Bởi vì mô hình SWOT chia đưa được ra một khái quát về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp mà chưa khai thác triệt để, Cho nên, những phương pháp cùng với các hành động đưa ra thường chung chung mà chưa được chi tiết lắm.
Cần phải được tiến hành nghiên cứu bổ sung: Một điều chắc chắn là doanh nghiệp bạn muốn xây dựng một kế hoạch chỉn chu thì không nên chỉ dựa vào mỗi một mô hình SWOT mà còn phải tiến hành nhiều cuộc nghiên cứu khác. Ví dụ như nghiên cứu nhu cầu, hành vi của người tiêu dùng, thói quen mua sắm của họ thông qua những cuộc khảo sát định tính để nắm bắt chính xác tình hình thực tiễn.

Phân biệt mô hình SWOT và BCG

Sau đây là bảng phân biệt giữa hai mô hình SWOT và BCG, mời bạn cùng tham khảo:

Tiêu chí	Mô hình SWOT	Mô hình BCG
Mục đích	Đánh giá tình hình bên trong và bên ngoài doanh nghiệp	Xếp hạng vị trí của sản phẩm, dịch vụ, thương hiệu của doanh nghiệp
Quá trình phân tích	Môi trường nội bộ, bên ngoài, điểm mạnh và điểm yếu	Tốc độ tăng trưởng thị phần và thị trường
Phạm vi	Tổ chức, đơn vị, công ty, doanh nghiệp hay quản lý dự án	Sản phẩm, dòng sản phẩm, doanh nghiệp thực hiện kinh doanh
Cấu trúc của mô hình	Bao gồm 4 ô. cụ thể là 2 hàng 2 cột: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và Threats (Thách thức).	Bao gồm 4 ô là: Star (Ngôi sao), Question Mark (Câu hỏi), Cash Cow (Bò sữa) và Dog (Con chó).
Mục tiêu	Tối ưu hóa sự phù hợp với tình hình môi trường	Đạt được mức lợi nhuận tối đa
Tham số tiến hành đánh giá	Khả năng xử lý, độ quan trọng	Tốc độ tăng trưởng của thị trường và thị phần
Khả năng đo lường	Định tính	Định lượng
Phạm vi thực hiện thay đổi	Thay đổi tùy thuộc vào tình hình môi trường	Thay đổi tùy thuộc vào tình hình thị trường

Các bước xây dựng chiến lược dựa trên mô hình SWOT

Bước 4: Xây Dựng Chiến Lược Dựa Trên Mô Hình Swot — Xây Dựng Chiến Lược Dựa Trên Mô Hình Swot

Cuối cùng, Trust Media sẽ chia sẻ đến bạn cách xây dựng một chiến lược hoàn chỉnh dựa vào mô hình SWOT để mang lại hiệu quả tốt nhất nhé!

Thiết lập bảng phân tích mô hình SWOT

Thiết lập bảng phân tích mô hình SWOT bao gồm những yếu tố sau: S, W, O, T, SO, WO, ST, WT rồi sắp xếp những yếu tố này ở một vị trí hợp lý nhất. Điều này sẽ giúp cho doanh nghiệp có được cái nhìn trực quan, kết hợp dễ dàng để tạo được một chiến lược hợp lý. Cụ thể:

SO (maxi-maxi): Tận dụng mọi điểm mạnh của doanh nghiệp để tạo ra những cơ hội mới.
WO (mini-maxi): Khắc phục những điểm yếu còn tồn tại để doanh nghiệp phát huy thế mạnh.
ST (maxi-mini): Lấy điểm mạnh của doanh nghiệp để loại bỏ thách thức.
WT (mini-mini): Giải quyết những tiêu cực giả định, nhằm mục đích hạn chế các rủi ro cũng như ảnh hưởng tiêu cực.

Thông qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu và phân tích chi tiết những yếu tố cả bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp để điền thông tin và 4 ô là S, W, O, T.

Tận dụng lợi thế

Muốn chiến lược phát triển được những thế mạnh một cách tối ưu, doanh nghiệp cần phải nghiên cứu thật kỹ để xác định và lựa chọn được các điểm mạnh và cơ hội có mối quan hệ với nhau.

Chẳng hạn, doanh nghiệp sở hữu điểm mạnh là giá thành sản phẩm thấp hơn với bên đối thủ cạnh tranh thì họ có thể tận dụng điều này để gia tăng hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Từ đó, tạo được lợi thế cạnh tranh với những đối thủ chung cùng phân khúc.

Xác định và ngăn chặn các rủi ro

Sau khi đã xác định được các thách thức, rủi ro tiềm ăn mà mình cần phải ngăn chặn hoặc chuyển hóa thành những cơ hội thông qua thế mạnh và nguồn lực có sẵn trong doanh nghiệp.

Ví dụ, nhu cầu sử dụng ly nhựa của người tiêu dùng ngày càng giảm thế nhưng bộ phận R&D của doanh nghiệp lại vô cùng sáng tạo. Doanh nghiệp cần phải tận dụng điều này để tìm hiểu, nghiên cứu và phát triển ra những loại ly giữ nhiệt có hình dáng tiện lợi, bắt mắt để thu hút được nhiều khách hàng hơn.

Nắm bắt và tận dụng những cơ hội

Khai thác để tận dụng những cơ hội là một cách vô cùng hiệu quả để khắc phục, giải quyết được các điểm yếu còn tồn tại trong doanh nghiệp. Bước này khá quan trọng bời vì nó tác động đến hiệu quả của chiến dịch mà doanh nghiệp thực hiện. Bên cạnh đó, chi phí để cải thiện một vấn đề nào ấy cũng không phải là nhỏ.

Chẳng hạn, khách hàng có nhu cầu mua sắm trực tuyến để tiết kiệm được thời gian, giao hàng đến nhà. Tuy nhiên, điểm yếu mà doanh nghiệp là chưa hỗ trợ dịch vụ giao hàng. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần tận dụng cơ hội này để tạo ra ứng dụng mua hàng cho người dùng thuận tiện trong quá trình mua sắm và giao hàng đến tận nơi.

Loại bỏ những mối đe dọa

Loại bỏ những mối đe dọa của doanh nghiệp là việc dự đoán các sự cố, rủi ro không mong muốn có thể xảy ra vì điểm yếu của doanh nghiệp chưa được khắc phục. Doanh nghiệp phải luôn sẵn sàng đối mặt và giải quyết, khắc phục sự cố nhanh nhất có thể để giảm thiểu các tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của mình.

Ví dụ như: Việc bán hàng trực tuyến trên những nền tảng mạng xã hội ngày một tăng cao, thế nhưng doanh nghiệp lại chưa tận dụng điểm này để tiếp cận khách hàng. Chính vì thế, việc tập trung vào việc xây dựng những kênh truyền thông, thu hút người theo dõi là điều vô cùng cần thiết, đặc biệt trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay.

Tổng kết

Phân tích mô hình SWOT là một công cụ hữu ích để doanh nghiệp xây dựng một kế hoạch chiến dịch kinh doanh. Khi tất cả mọi người trong cùng doanh nghiệp tham gia vào quá trình thảo luận những điểm yếu, điểm mạnh, cơ hội và thách thức sẽ góp phần mang đến ý kiến chính xác và khách quan hơn. Hy vọng rằng với những thông tin mà Trust Media chia sẻ trong bài viết bên trên đã giúp bạn nắm được những kiến thức liên quan đến mô hình SWOT.